KOMPAS / Aanpak Mensenhandel

 

MENSENHANDEL HEEFT VEEL GEZICHTEN

Mensenhandel is een ernstige schending van mensenrechten en het komt overal voor, of het nu om seksuele uitbuiting gaat, om arbeidsuitbuiting of om criminele uitbuiting. Mensenhandel raakt Nederlandse ingezetenen, arbeidsmigranten, asielzoekers. Mensen in kwetsbare posities zijn vooral vatbaar voor uitbuiting. Mensenhandel raakt veel jongeren, vooral die tussen 12 en 24 jaar. Onder hen zijn zowel slachtoffers als daders. Gelukkig worden we ons er steeds meer van bewust dat mensenhandel in ons land bestaat.

Als gemeenten hebben we de verantwoordelijkheid mensenhandel en uitbuiting tegen te gaan en slachtoffers hulp te bieden. Er zijn daarom afspraken gemaakt in het Interbestuurlijk Programma, dat alle gemeenten in 2022 beleid hebben en goed werkende ketenafspraken tussen zorg- en veiligheidsketens. Invulling geven aan de ambitie om mensenhandel de wereld uit te helpen kan eenvoudig lijken, het blijkt verdraaid moeilijk. Het gaat om complexe problematiek op het snijvlak van zorg en veiligheid, en niemand kan het alleen. In veel gemeenten bestaat wel het vermoeden dat er sprake is van uitbuiting, maar het ontbreekt aan inzicht in aard en omvang. Je moet investeren om dat zicht te krijgen, maar waar moet je beginnen als dat zicht ontbreekt? 

Om gemeenten te ondersteunen bij het maken van beleid heeft de VNG het Kompas / Aanpak Mensenhandel ontwikkeld. Gemeenten, ministeries, CoMensha, CCV, zorgcoördinatoren en ketenregisseurs hebben eraan meegewerkt. Het Kompas bevat informatie over onder andere aard en omvang van mensenhandel, wetgeving en rollen en verantwoordelijkheden van gemeenten. Ook komen de raakvlakken met de verschillende beleidsdomeinen aan bod en het zoomt in op ambitie, urgentie, structuren en samenwerkingspartners. Het Kompas is geen blauwdruk, gemeenten en regio’s verschillen immers. Sommige gemeenten hebben al een aanpak, maar zoeken naar vernieuwing, andere staan nog aan het begin. Het Kompas kan daarom ook op verschillende manieren worden gebruikt, als een soort onderwijsmodule die de beleidsadviseur langs alle aspecten van beleid voert, of als naslagwerk om gericht informatie op te zoeken. 
Uitbuiting stoppen we samen. Met het Kompas dragen we daar graag een steentje aan bij. 

Peter Oskam,
Burgemeester Capelle aan den IJssel
Portefeuillehouder Mensenhandel VNG

 

Instructies

Wat is het kompas / Hoe werkt het kompas / Voor wie is het kompas / FAQ

naar Kompas

 

ROL gemeenten GROEIT IN DE AANPAK MENSENHANDEL

 

Mensenhandel is het uitbuiten van een ander. Naar schatting zijn er jaarlijks tussen de 5.000 en 7.500 slachtoffers in Nederland. Mensenhandel komt in veel verschillende sectoren voor en blijft vaak verborgen. Slachtoffers worden bedreigd, gechanteerd of schamen zich voor wat er is gebeurd. Ook familieleden, hulpverleners of andere mensen in hun omgeving herkennen vaak onvoldoende wat er aan de hand is. Zonder goede hulp is er een grote kans om opnieuw slachtoffer te worden. Hierbij maak ik me in het bijzonder zorgen om jonge slachtoffers van uitbuiting. Maar ook om de daders, die vaak onder de 23 jaar zijn. 

Ik zie de rol van gemeenten in de aanpak van mensenhandel groeien. Dat is fundamenteel: gemeenten zijn de overheden die het dichtst bij de burger staan. Daders en slachtoffers van mensenhandel wonen allemaal in een gemeente. Over de daders is er vaak nog weinig bekend. Als Nationaal Rapporteur wil ik gemeenten helpen inzicht te krijgen in de daders: wie zijn het, waar wonen ze, wat brengt de daders zover? Ik wil concreet maken hoe deze problematiek eruitziet. Zodat we als overheid en samenleving effectief kunnen zijn om mensenhandel te voorkomen en te stoppen.

Herman Bolhaar,
Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen

Leer meer

 

Zonder plan geen aanpak

 

‘Heb je geen voorbeelden?’ Die vraag wordt regelmatig aan de VNG gesteld. Volstrekt begrijpelijk, want wie in de wereld van mensenhandel duikt, merkt al snel hoe veelvormig en complex die is. Voorbeelden helpen en leren van elkaar ook. Toch zal elke gemeente en elke regio eigen afwegingen en keuzes moeten maken. Daar past geen blauwdruk bij. Goed beleid dat gaat werken, vraagt om voorwerk. Het is prettig als je weet met wie je moet samenwerken, wie de belangrijke bestuurders zijn en welke functies sowieso om invulling vragen. Hoe scherp dat voor ogen staat zal verschillen: in de ene gemeente staat mensenhandel al stevig op de agenda, de andere is nog aan het verkennen wat de gemeenschappelijke opgave is. 

Deel B: ‘Hoe’ leidt je langs alle facetten van beleid. Het verduidelijkt de gemeentelijke rol, geeft inzicht in geldende wetgeving en belicht de elementen van een integrale aanpak mensenhandel. ‘Hoe’ nodigt uit om te inventariseren, om prioriteiten te stellen en keuzes te maken. Het roept op samenwerking te zoeken met collega’s binnen de gemeente, met collega’s in de regio en met samenwerkingspartners. Hopelijk biedt die leidraad voldoende houvast. Stuit je toch op onduidelijkheden of wil je nog toelichting? Aarzel niet om een vraag te stellen. En heb je zelf goede voorbeelden? Ze zijn welkom. Zo verbeteren we samen dit Kompas. 

Simone Haane
Projectleider Aanpak Mensenhandel
VNG

Leer meer

 

Alleen samen zien we meer

 

In de strijd tegen mensenhandel is samenwerking cruciaal. Dat is helder. Binnen gemeenten, in de regio en tussen allerlei partijen. Maar hoe geef je die ketensamenwerking nu goed vorm? Geen regio is hetzelfde. Andere overlegstructuren en samenwerkingsverbanden, andere ketenpartners.

Op welke tafel hoort de aanpak mensenhandel nu precies thuis? Wie zijn al deze partners? Hoe zorg je dat de neuzen dezelfde richting opstaan? Een goede ketensamenwerking vraagt om onderling vertrouwen, om heldere afspraken, om open communicatie. Een goede keten zet het belang van het slachtoffer voorop.

Gemeenten hebben een regierol in de aanpak van mensenhandel, in de ketensamenwerking. Zij staan het dichtst bij de burger, bij de slachtoffers. En zien de risicogroepen. We zien in het land gelukkig steeds meer burgemeesters die zich persoonlijk inzetten voor de strijd tegen mensenhandel. En deze betrokken aanjagers zijn hard nodig. Maar de aanpak dient ook te worden ingebed in structuren.

Het hoofdstuk ‘Met Wie’ diept de ketensamenwerking verder uit. Biedt zicht op structuren, met aandacht voor samenhang en belangrijke partners. Als CoMensha willen wij in de ketenaanpak mensenhandel een coördinerende en verbindende rol spelen, als facilitator, als doorverwijzer, als platform. Zet ons in waar nodig. Alleen samen zien we meer. 

Ina Hut,
directeur-bestuurder CoMensha

 

Leer meer